3 lata projektu „Fabryka Pełna Życia” i co dalej…

Obszar byłej Fabryki Obrabiarek Defum od wielu lat stanowił ważny punkt w strategii rozwoju Dąbrowy Górniczej. Marzeniem wielu mieszkańców było także posiadanie przez Dąbrowę Górniczą Centrum z prawdziwego zdarzenia, nie dziwi zatem, że gdy w 2015 r. pojawiła się możliwość przejęcia terenów dawnej Dąbrowskiej Fabryki Obrabiarek Defum, czyli 4 ha zlokalizowanych w samym sercu Dąbrowy Górniczej narodził się projekt "Fabryka Pełna Życia – rewitalizacja śródmieścia Dąbrowy Górniczej”.

Dzięki dotacji pozyskanej w konkursie Modelowej Rewitalizacji Miast (projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2014-2020) przez ponad trzy lata mieszkańcy, przedsiębiorcy i przedstawiciele organizacji pozarządowych, wspierani przez grono ekspertów, tworzyli wizję i miejsce, które będzie nowym centrum i wizytówką naszego miasta.

Od sierpnia 2016 roku, w ramach projektu Fabryka Pełna Życia na terenie byłych zakładów Defum odbyło się ponad 300 wydarzeń kulturalnych - od seansów letniego kina plenerowego, przez warsztaty artystyczne, zloty samochodowe, po duże koncerty w ramach Dni Dąbrowy Górniczej. Wiele z tych wydarzeń to przyznane organizacjom pozarządowym mikrogranty na realizowanie przez mieszkańców Dąbrowy Górniczej pomysłów związanych z Fabryką – w sumie przyznano ich 52 w trzech cyklach konkursowych.

W tym czasie przeprowadzano również niespotykane dotychczas na tę skalę badania w zakresie otoczenia gospodarczego społecznego i procesów rewitalizacyjnych. W efekcie uzyskano wieloaspektowy obraz warunków życia i oczekiwań mieszkańców Zagłębia Dąbrowskiego oraz Dąbrowy Górniczej.

Niezwykle ważnym elementem projektu były prowadzone we współpracy z ngo procesy konsultacyjne. Przeprowadzono dziesiątki konsultacji społecznych, warsztatów, debat podwórkowych, spacerów badawczych, zorganizowano mobilne punkty zbierania pomysłów, pracując z przedstawicielami społeczności lokalnej. O opinię zapytano zarówno tych, którzy w Dąbrowie Górniczej prowadzą działalność gospodarczą/lub chcą ją prowadzić, spędzają czas wolny, są społecznikami lub po prostu – bezpośrednimi sąsiadami Fabryki Pełnej Życia.

Wnioski z konsultacji i badań stały się podstawą do przygotowania społecznej koncepcji funkcjonalno-przestrzennej zagospodarowania terenu po Fabryce Obrabiarek Ponar-Defum oraz pozostałej części śródmieścia. W wizji przygotowanej przez Pronobis Studio projekt przemiany FPŻ ma pełnić rolę głównej przestrzeni miejskiej, a obiekty które się w niej znajdują mają być wielofunkcyjne i łączyć funkcje usługowe – ogólnodostępne z komercyjnymi pod wynajem. Przywołaną wyżej zmianą towarzyszyć powinny w układzie komunikacji – ruchu aut/ transportu publicznego/rowerowego i pieszego.

Ponieważ FPŻ od samego początku definiowano jako projekt samofinansujący się – zlecono przygotowanie koncepcji, która uzupełniła przedstawione pomysły o działania komercyjne. Architekt Tomasz Hliniak wprowadził do swojej koncepcji elementy komercyjne (m.in. budynki handlowo-usługowe, zespół budynków mieszkalnych).

Obie wyżej wspomniane koncepcje stały się wytycznymi dla architektów, którzy wzięli udział w międzynarodowym konkursie na ostateczny projekt nowego Centrum Dąbrowy Górniczej. Miasto przeprowadziło go wspólnie z katowickim Oddziałem SARP. W efekcie konkursu, który wygrała szczecińsko-koszalińska pracownia Analog, otrzymano koncepcję (która bazując na pracy szerokiego grona ekspertów – urbanistów, socjologów, prawników, managerów, historyków oraz konsultacjach społecznych) nowego centrum miasta, która ma być ulubionym miejscem wszystkich dąbrowian, przestrzenią spotkań, rozwoju i innowacji, a które będzie także magnesem dla inwestorów zewnętrznych.

Dużą wartością projektu było oparcie procesu rewitalizacji na czterech modelach: kompleksowej analizie obszaru zdegradowanego, partycypacyjnego wypracowania koncepcji funkcjonalno-przestrzennej, realizacji zasady partnerstwa i zarządzania przestrzenią rewitalizowaną.

W listopadzie 2019 roku Rada Miejska powołała spółkę Fabryka Pełna Życia Sp. z.o.o,  która odpowiadać będzie za przeprowadzenie całego procesu rewitalizacji śródmieścia. Spółka ma charakter non profit. Wybór takiego operatora pozwala z jednej strony zachować miastu kontrolę nad swoim majątkiem, z drugiej – pozyskiwać środki zewnętrzne i współpracować z organizacjami pozarządowymi, przedsiębiorcami i innymi aktorami społecznymi.

Szczegółowe informacje o działaniach Spółki znaleźć można na stronie: fabrykapelnazycia.eu.